O διαχωρισμός της αορτής ονομάζεται η κατάσταση εκείνη όπου η ροή του αίματος γίνεται μέσα από τον αυλό του αγγείου (αληθής αυλός), αλλά και ανάμεσα στις τρεις στοιβάδες της αορτής μετά από ένα σχίσιμο της εσωτερικής στοιβάδας (ψευδής αυλός).

Ο αορτικός διαχωρισμός είναι η πλέον συχνή επείγουσα κατάσταση από τις παθήσεις του θώρακος.

Μαζί με το ενδοτοιχωματικό αίματωμα της αορτής και το διατιτραίνον αθηρωματικό έλκος της αορτής αποτελούν τις τρεις μορφές του οξέος αορτικού συνδρόμου.  Η αντιμετώπισή τους είναι επείγουσα χειρουργική. 

 

diaxorismos

Ο διαχωρισμός της αορτής είναι δύο τύπων: ο τύπος Α στον οποίο περιγράφεται ο διαχωρισμός από την ανιούσα αορτή ή από το αορτικό τόξο και ο τύπος Β, όπου ο διαχωρισμός αρχίζει από την αρχή της κατιούσας θωρακικής αορτής.

diaxorismos 02

Πραγματικά επείγουσα κατάσταση αποτελεί ο τύπου Α διαχωρισμός με θνητότητα που κυμαίνεται στο 40-50% στις πρώτες 48 ώρες. Ανάλογη θνητότητα περιγράφεται και στο ενδοτοιχωματικό αιμάτωμα της αορτής τύπου Α. Ένα επιπλέον 1-2% των ασθενών πεθαίνουν κάθε ώρα, εκτός και αν υποβληθούν σε σωστική επέμβαση. Το 75% των ασθενών θα χάσουν τη ζωή τους μέσα σε διάστημα 2 εβδομάδων και το 90% μέσα σε ένα χρόνο, αν δεν υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση.  Ρήξη της αορτής στις περιπτώσεις αυτές συμβαίνει αυτόματα στο 20% των ασθενών και οδηγεί αυτόματα στο θάνατο. Ο διαχωρισμός αορτής κατά τις πρώτες 48 ώρες ονομάζεται οξύς, μέχρι τις 15 ημέρες ονομάζεται υποξύς και μετά από το χρονικό αυτό διάστημα ονομάζεται χρόνιος.

Η αναλογία ανδρών γυναικών είναι 2:1, ενώ συμβαίνει 1-5 φορές ανά 100000 κατοίκους. Το αίτιο μπορεί να είναι η δίπτυχη αορτική βαλβίδα, η στένωση ισθμού αορτής, οι συγγενείς ανωμαλίες του κολλαγόνου, όπως τα σύνδρομα Marfan, Turner, Noonan, Loys Dietz και Ehler-Danlos. Άλλες αιτίες είναι η αρτηριακή υπέρταση, οι διάφορες φλεγμονώδεις παθήσεις, οι διαχωρισμοί κατά την εγκυμοσύνη, το τραύμα, καθώς και οι ιατρογενείς αιτίες.

Το κύριο σύμπτωμα του διαχωρισμού είναι ο αιφνίδιος διαξιφιστικός πόνος στο θώρακα.

Η διάγνωση γίνεται με την απλή ακτινογραφία θώρακος, την αξονική τομογραφία με σκιαγραφικό και το διαθωρακικό ή διοισοφαγικό υπερηχοκαρδιογράφημα.

Με τη διάγνωση ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο για σωστική επέμβαση. Η θεραπεία του διαχωρισμού τύπου Α είναι μόνο χειρουργική. Σκοπός της επέμβασης είναι να κατευθύνουμε το αίμα που βγαίνει από την καρδιά στον αληθή αυλό, να προλάβουμε έτσι τη ρήξη της αορτής από την τάση του ψευδοαυλού, να αποφύγουμε τον επιπωματισμό, να αποφύγουμε το διαχωρισμό των στεφανιαίων που θα προκαλέσει έμφραγμα και να διορθώσουμε μία πιθανή αορτική βαλβιδική ανεπάρκεια. Η συνήθης χειρουργική τεχνική είναι η αντικατάσταση της ανιούσας αορτής με ευθύ μόσχευμα ή η θεραπεία με τη χρήση υβριδικού μοσχεύματος που περιέχει και στεντ για την κατιούσα αορτή.

diaxorismos 3diaxorismos 4

Σήμερα, με την εξέλιξη των τεχνικών η επιβίωση των ασθενών ανάλογα με την περίπτωση κυμαίνεται από 16-90%.

Συνήθης αιτία καθυστέρησης είναι η δυσκολία διάγνωσης και η σύγχυση με τη διάγνωση του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Στις περιπτώσεις διαχωρισμών τύπου Β η αντιμετώπιση είναι συντηρητική με έλεγχο του πόνου και της αρτηριακής πίεσης και χειρουργική μόνο όταν το μέγεθος της αορτής είναι πάνω από 6 εκατοστά ή παρουσιασθούν επιπλοκές ή ρήξη της αορτής. Η θνησιμότητα με τη συντηρητική θεραπεία είναι της τάξης του 5% - 10%, ενώ σε περίπτωση χειρουργικής αντιμετώπισης είναι της τάξης του 30% - 50%.

Με την έλευση της ενδαγγειακής θεραπείας με τα στεντ η κλασσική ανοικτή χειρουργική θεραπεία του διαχωρισμού τύπου Β έχει παραγκωνιστεί. Μία από τις πλέον σοβαρές επιπλοκές της χειρουργικής θεραπείας είναι η παραπληγία και φαίνεται ότι το ποσοστό εμφάνισής της με τη βοήθεια της ενδαγγειακής θεραπείας  μειώνεται θεαματικά.
Μετά την σταθεροποίηση του ασθενή, χρειάζονται συνεχείς έλεγχοι ανά 6 και 12 μήνες και κατόπιν ανά έτος, και, αν υπάρξει μία από τις προαναφερθείσες επιπλοκές, ο ασθενής αντιμετωπίζεται ενδαγγειακά με στεντ για να κλείσει το σημείο που η αορτή έχει σχιστεί.

diaxorismos 5