Οι ευρωπαϊκές οδηγίες για την επαναγγείωση του μυοκαρδίου ESC/EACTS 2018 τονίζουν απερίφραστα ότι η χειρουργική μέθοδος του μπαϊ πας είναι ο ιδανικός τρόπος για τους ασθενείς που πάσχουν από στεφανιαία νόσο στελέχους ή στεφανιαία νόσο τριών αγγείων όπως φαίνεται και στο σχήμα, ιδιαίτερα βέβαια στους διαβητικούς ασθενείς. Τι πρέπει να γίνει όμως όταν η στεφανιογραφία δείχνει ότι ο ασθενής πρέπει να κάνει μπαϊπάς και η καρδιά του έχει "αδυνατίσει", δηλαδή το κλάσμα εξωθήσεως της αριστερής κοιλίας έχει μειωθεί δραστικά; Πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί σε περαιτέρω εξετάσεις; Αν ναι, ποιές είναι αυτές;
Για να διερευνηθεί η ωφέλεια των ασθενών αυτών, σχεδιάσθηκε η μελέτη STICH, όπου 1212 ασθενείς από 99 κέντρα σε 22 χώρες. Από τους ασθενείς αυτούς οι 602 ακολούθησαν μόνο φαρμακευτική αγωγή ενώ οι 610 ακολούθησαν χειρουργική θεραπεία και φαρμακευτική αγωγή. Η μελέτη έδειξε την υπεροχή στην επιβίωση όλων των ασθενών που υποβλήθηκαν σε επέμβαση, εκτός από την άμεση μετεγχειρητική περίοδο των 30 ημερών, αλλά με μεγάλη διαφορά μετά το έτος και κυρίως μετά από τα δύο έτη. Με άλλα λόγια η χειρουργική θεραπεία επιδρά στην επιβίωση των ασθενών αυτών καταλυτικά! Μία υποομάδα των ασθενών της μελέτης STICH, οι 618, υποβλήθηκαν σε μελέτες βιωσιμότητας του μυοκαρδίου είτε με SPECT είτε με STRESS ECHO, ενώ οι υπόλοιποι 611 όχι. Η μελέτη επιβίωσης των δύο ομάδων των ασθενών έδειξε την σημαντική διαφορά στην επιβίωση, όσον αφορά αυτούς που υποβλήθηκαν σε δοκιμασίες βιωσιμότητας του μυοκαρδίου. Παρόλα αυτά, η πολυπαραγοντική ανάλυση δεν έδειξε ανάλογα αποτελέσματα! Έτσι, το τελικό αποτέλεσμα της μελέτης που αποτυπώθηκε ήταν ότι οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο και έκπτωση της λειτουργικότητας της αριστερής κοιλίας ωφελούνται από την επιθετική χειρουργική επαναγγείωση του μυοκαρδίου ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα των δοκιμασιών βιωσιμότητας του μυοκαρδίου.
Με το ίδιο σκεπτικό ακολούθησε άλλη μελέτη η PARR-2 Trial, όπου 430 ασθενείς με στεφανιαία νόσο και κλάσμα εξωθήσεως αριστερής κοιλίας μικρότερο από 35% υποβλήθηκαν σε χειρουργική θεραπεία. Εξετάσθηκαν δύο ομάδες ασθενών, αυτοί που είχαν υποβληθεί στην ειδική εξέταση του PET Scan για να εξετασθεί η ύπαρξη του βιώσιμου-ζωντανού μυοκαρδίου και σε αυτούς που δεν υποβλήθηκαν. Το αποτέλεσμα της μελέτης ήταν ότι δεν παρατηρήθηκε διαφορά στους ασθενείς αυτούς και έτσι κρίθηκε ότι η διενέργεια της ειδικής αυτής εξέτασης είναι περιττή.
Από την άλλη μεριά, η μελέτη 111 ασθενών με το όνομα OTTAWA-FIVE SUBSTUDY, εξέτασε το ίδιο αντικείμενο, σε ένα όμως μόνο νοσοκομείο! Αποτέλεσμα της μελέτης ήταν η ανάδειξη στατιστικής σημαντικότητας, αλλά με τη σημείωση ότι η ειδική εξέταση του PET SCAN θα πρέπει να γίνεται πάντα σε εξειδικευμένο κέντρο!
Τέλος, η THE HEART Trial αποτέλεσε την τελευταία (2011) και ανάλογη μελέτη, όπου οι ασθενείς αξιολογούνταν με STRESS ECHO. Η εξέταση των 138 ασθενών δεν ανέδειξε στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα ως προς την διενέργεια των δοκιμασιών βιωσιμότητα του μυοκαρδίου στους ασθενείς αυτούς.
Για ανάλογες λοιπόν περιπτώσεις ασθενών με στεφανιαία νόσο και μείωση της λειτουργικότητας του μυοκαρδίου τους, οι τελικές οδηγίες του 2018 από την ESC/EACTS έδωσαν την απάντηση και υποστηρίζουν ότι η διενέργεια αναλόγων δοκιμασιών βιωσιμότητας του μυοκαρδίου δεν έχει αποδειχθεί από μελέτες ότι μπορεί να βοηθήσουν τους ασθενείς αυτούς και για το λόγο αυτό, η περίπτωση του κάθε ασθενή εξατομικεύεται, χωρίς να είναι λάθος η εκτέλεση ή όχι των εξετάσεων αυτών!
