Η Προετοιμασία του ασθενή
Η προετοιμασία για το χειρουργείο ξεκινά από το σπίτι σας. Φροντίστε για την καλύτερη δυνατή φυσική κατάστασή σας προεγχειρητικά (πχ αποφυγή κρυολογήματος κλπ). Επισκεφθείτε οδοντίατρο για να επιβεβαιώσει την καλή υγιεινή του στόματος ή να αντιμετωπίσει τυχόν τερηδονισμένα δόντια.
Ρωτήστε το γιατρό σας πότε θα πρέπει να διακόψετε τα αντιαιμοπεταλιακά (salospir ή Plavix ή άλλο ανάλογο φάρμακο) ή τα αντιπηκτικά (sintrom - panwarfin) φάρμακα πριν το χειρουργείο.
Κατά την προγραμματισμένη εισαγωγή σας, 9-10 το πρωί, θα πρέπει να έχετε μαζί σας, το βιβλιάριο νοσηλείας, την Αστυνομική ταυτότητα, το ΑΦΜ και το ΑΜΚΑ σας.
Επίσης πρέπει να φέρετε το φιλμ (σιντι) της στεφανιογραφίας, τα φάρμακα που παίρνετε, όλες τις εξετάσεις, καρδιολογικές ή άλλες, που έχετε υποβληθεί. Φυσικά θα έχετε και ατομικά είδη και πυζάμες κλασσικές, που να ανοίγουν σαν σακάκι. Παρακαλούμε αποφύγετε να φέρετε μαζί σας κοσμήματα ή άλλα είδη μεγάλης αξίας.
Πρέπει να έχετε φροντίσει για το αίμα που απαιτείται για την επέμβαση. Συνήθως απαιτούνται 4-6 φιάλες αίμα. Το αίμα μπορεί να δοθεί απευθείας στο Νοσοκομείο Αμαλία Φλέμιγκ (κατά προτίμηση) ή σε άλλη αιμοδοσία Νοσοκομείου της Χώρας μας. Ο κάθε αιμοδότης οφείλει να δηλώσει το όνομα του ασθενή για τον οποίο προσφέρει το αίμα και ότι ο ασθενής πρόκειται να χειρουργηθεί στο Metropolitan General. Το τηλέφωνο της Αιμοδοσίας του Metropolitan General είναι 2106502929. Ειδικά για αιμοπετάλια οι δότες θα πρέπει να επικοινωνήσουν με την Αιμοδοσία του νοσοκομείου άμεσα γιατί χρειάζεται να υποβληθούν αρχικά σε εργαστηριακές εξετάσεις για να διαπιστωθεί ότι είναι κατάλληλοι δότες και να επισκεφθούν ξανά την αιμοδοσία για να τα χορηγήσουν. Οι κατάλληλοι δότες μπορούν να χορηγήσουν τα αιμοπετάλια μέχρι την ημέρα του χειρουργείου.
Η νοσηλεία του ασθενή
Είσοδος στο νοσοκομείο - Προεγχειρητικός έλεγχος
Ο ασθενής εισάγεται στο νοσοκομείο την προηγουμένη της επεμβάσεως, όπου και υποβάλλεται σε πλήρη προεγχειρητικό έλεγχο που συνίσταται συνήθως σε απλή ακτινογραφία θώρακος, ηλεκτροκαρδιογράφημα και εξειδικευμένες εξετάσεις αίματος. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις ο προεγχειρητικός έλεγχος μπορεί να περιλαμβάνει και άλλες εξειδικευμένες εξετάσεις τόσο μικροβιολογικές, όσο και ακτινολογικές. Ο ασθενής νοσηλεύεται στο τμήμα νοσηλείας.
Μετά την ολοκλήρωση του προεγχειρητικού ελέγχου θα σας επισκεφθούν και θα σας εξετάσουν τόσο οι καρδιοχειρουργοί, όσο και οι αναισθησιολόγοι της ομάδας μας.
Μονάδα Εντατικής Θεραπείας
Την επομένη ημέρα ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο, όπου και υποβάλλεται στην προγραμματισμένη επέμβαση. Τα χειρουργεία διαρκούν από 3-5 ώρες. Αναλυτική ενημέρωση για το χειρουργείο θα έχετε από τον ίδιο τον κ. Κωτούλα, στο τέλος του χειρουργείου, αφού δεν γίνεται να χειρουργεί και να ενημερώνει τους συγγενείς συγχρόνως. Μετά το τέλος της καρδιοχειρουργικής επέμβασης ο ασθενής μεταφέρεται, κοιμισμένος, στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) του 1ου ορόφου του νοσοκομείου. Θα σας δοθούν πληροφορίες για τις ώρες επισκεπτηρίου και τα τηλέφωνα της ΜΕΘ σε αυτήν την πρώτη σας επίσκεψη από τους υπεύθυνους της. Πρέπει να σημειωθεί ότι στη ΜΕΘ εφημερεύει γιατρός όλο το 24ωρο.
Μετά από λίγες ώρες από την επέμβαση ο ασθενής αφυπνίζεται. Η παραμονή στην ΜΕΘ είναι συνήθως 24 ώρες. Αυτό γίνεται για να είναι δυνατή η παρακολούθηση του καρδιακού ρυθμού, της αρτηριακής πίεσης, της αναπνοής, της διούρησης και να χορηγούνται τα απαραίτητα φάρμακα ενδοφλεβίως.
Νοσηλευτικό Τμήμα
Όταν η κατάσταση του ασθενή θεωρείται ασφαλής, τότε ο ασθενής μεταφέρεται στο θάλαμο, στο Τμήμα Νοσηλείας για την περαιτέρω νοσηλεία του μέχρι την έξοδό του από το νοσοκομείο. Το νοσηλευτικό προσωπικό θα σας ενημερώσει για την ώρα μεταφοράς του ασθενή στον όροφο νοσηλείας καθώς και για τα διάφορα διαδικαστικά θέματα. Ο ασθενής φέρει κεντρική φλεβική γραμμή για να λαμβάνει ορό και άλλα φάρμακα, ουροκαθετήρα και εξωτερικό παροδικό βηματοδότη. Επίσης, φοράει ελαστικές αντιθρομβωτικές κάλτσες. Η κινητοποίηση του ασθενής είναι δυνατή από τις πρώτες ώρες της παρουσίας του στο θάλαμο. Σταδιακά αφαιρούνται οι καθετήρες που φέρει. Ο ασθενής παρακολουθείται καθημερινά από όλη μας την ομάδα και δίνονται πληροφορίες για την ανάρρωσή του και για το τι πρέπει να προσέχει και τι να αποφεύγει. Η παραμονή στον όροφο ολοκληρώνεται μέσα σε 3-7 ημέρες και ο ασθενής παίρνει εξιτήριο με τις ανάλογες οδηγίες και φαρμακευτική αγωγή. Βλέπουμε εκ νέου τον ασθενή γύρω στην μία εβδομάδα κατόπιν του εξιτηρίου για την αφαίρεση των ραμμάτων και για μία επιπλέον επίσκεψη.
Μετά την έξοδο από το νοσοκομείο
Αφορά την περίοδο μετά την έξοδο από το νοσοκομείο μέχρι και την συμπλήρωση 6 εβδομάδων από το χειρουργείο (1 - 6 εβδομάδες). Όταν η μετεγχειρητική κατάσταση του ασθενή κριθεί καλή, θα αποφασισθεί από την ιατρική ομάδα η έξοδος του από το νοσοκομείο.
Ύπνος και ξεκούραση
Ο ασθενής είναι πολύ φυσιολογικό να νιώθει κουρασμένος τις πρώτες εβδομάδες μετά την έξοδό του από το νοσοκομείο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα πρέπει να ξεκουράζεται και να κοιμάται αρκετά, αφού η διεργασία της επούλωσης των τραυμάτων προχωρά. Επίσης μπορεί να νιώθει ότι κουράζεαι εύκολα. Έτσι όταν νιώθει κόπωση ανεβαίνοντας σκαλοπάτια ή κάνοντας μπάνιο, πρέπει να φροντίζει να ξεκουράζεται πριν ή κατά τη διάρκεια αυτών. Επιπλέον, μπορεί να αντιμετωπίσει κάποια προβλήματα μέχρι να επανέλθει στις συνήθεις ύπνου που είχε πριν το χειρουργείο. Μια καλή ιδέα είναι να κοιμάται το μεσημέρι μετά το φαγητό του.
Δεν είναι αναγκαίο να πηγαίνετε στο κρεβάτι σας για να κοιμόσαστε, αλλά βρείτε ένα βολικό μέρος, όπως χρησιμοποιείστε μαξιλάρια σε μια πολυθρόνα. Αποφεύγετε να δέχεστε επισκέπτες τις ώρες αυτές έτσι ώστε να ξεκουράζεστε και σεις αλλά και οι συγγενείς σας που ζουν μαζί σας. Αν αντιμετωπίζετε πρόβλημα με το νυχτερινό σας ύπνο όταν κοιμάστε το μεσημέρι τότε θα πρέπει να ελαττώσετε τη διάρκεια του μεσημεριανού ύπνου. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι τις πρώτες εβδομάδες μετά το χειρουργείο θα νιώθετε περισσότερο από το κανονικό τον καρδιακό σας ρυθμό κατά τη διάρκεια της νύχτας, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου θα έχετε υποβληθεί σε αντικατάσταση βαλβίδας. Το αίσθημα αυτό θα εξασθενήσει με το πέρασμα του χρόνου.
Ανύψωση βαρών
Η πλήρης επούλωση του στέρνου, που κατά τη διάρκεια της επέμβασης χωρίζεται στα δύο, διαρκεί 6 - 12 εβδομάδες. Έτσι κατά τη διάρκεια αυτών των εβδομάδων είναι κατανοητό ότι θα πρέπει να αποφεύγετε την ανύψωση βαρών. Κατά τις δύο πρώτες εβδομάδες δεν θα πρέπει να σηκώνετε αντικείμενα πάνω από 1 κιλό. Κατά τις υπόλοιπες εβδομάδες μέχρι και τη συμπλήρωση των 3 μηνών από την επέμβαση καλό είναι να αποφεύγετε να σηκώνετε βάρη πάνω από 5 κιλά.
Αποφεύγετε να προκαλείτε τάση με τις κινήσεις σας στα χέρια. Ιδιαίτερα μη προσπαθείτε να φορτίζετε το ένα μόνο σας χέρι σηκώνοντας βάρος. Είναι προτιμότερο να αφήνετε τα μωρά (αν υπάρχουν στο οικογενειακό σας περιβάλλον) να σκαρφαλώνουν στα πόδια σας παρά να τα σηκώνετε εσείς.
Οι γυναίκες ασθενείς θα πρέπει να φορούν ήδη από τις πρώτες μέρες μετά το χειρουργείο σουτιέν (στηθόδεσμο) χωρίς μεταλλική υποστήριξη (μπανέλλα) και κατά προτίμηση ένα μέγεθος μεγαλύτερο από το κανονικό, έτσι ώστε να υποστηρίζει το στήθος για ευκολότερη αναπνοή, χωρίς να πιέζει το μέρος της χειρουργικής τομής στο στέρνο.
Περπάτημα
Η σε κανονικό ρυθμό βάδιση (περπάτημα) είναι ο κύριος τρόπος για να μπορέσετε να επανακτήσετε την φυσική κατάσταση που είχατε πριν το χειρουργείο τις πρώτες 6 βδομάδες μετά από αυτό.
Για τις πρώτες μέρες θα αρκεστείτε να περπατάτε μόνο στο σπίτι και στον κήπο. Μετά τις 2 πρώτες εβδομάδες, το περπάτημα πρέπει να γίνεται καθημερινά, και καλύτερα τις πρωινές ώρες. Προσοχή θα πρέπει να δίνετε ώστε το έδαφος που περπατάτε να μην κρύβει παγίδες για μικροατυχήματα (λακκούβες, λάδια, φρούτα). Σκοπός είναι ώστε μετά το τέλος των 4 βδομάδων να μπορείτε να περπατάτε 1,5 με 2 χιλιόμετρα άνετα. Πάντα θα πρέπει να θυμόσαστε ότι το περπάτημα γίνεται για άσκηση και δεν θα πρέπει να νιώθετε εξουθενωμένοι μετά από αυτό.
Συγχρόνως θα πρέπει να εμπλουτίσετε την καθημερινότητα σας με άλλες μικροεργασίες, όπως το σκούπισμα ή το πλύσιμο πιάτων, είτε το πλύσιμο του αυτοκινήτου και η βόλτα στην αγορά.
Εάν νιώσετε εξουθενωμένοι μετά την άσκησή σας μια ημέρα, μπορείτε να ξεκουραστείτε εντελώς την επομένη και να ξαναρχίσετε την επομένη με ρυθμό που να μην σας κουράζει και εξαντλεί.
Σκοπός της άσκησης είναι με το τέλος του πρώτου μήνα να μπορείτε να προχωράτε 1.5 χιλιόμετρο, το τέλος του δεύτερου μήνα 3 χιλιόμετρα και του τρίτου μήνα και μετά 4 - 5 χιλιόμετρα. Πρέπει να σημειωθεί ότι ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση βαλβίδας, είτε ασθενείς που δεν συνήθιζαν να περπατούν πριν την επέμβαση, είτε πάλι αυτοί που παρουσιάζουν διάφορες κινητικές διαταραχές δεν χρειάζεται να ακολουθούν τόσο εντατικό πρόγραμμα. Σκοπός της άσκησης των ασθενών αυτών είναι να μπορούν να περπατούν 2 χιλιόμετρα με το τέλος των 6 εβδομάδων.
Για τα άτομα με κινητικές διαταραχές, φαίνεται ότι η βοήθεια των φυσικοθεραπευτών με ειδικό πρόγραμμα είναι η καλύτερη δυνατή λύση.
Μετά την 7η εβδομάδα
Μετά από την 7η εβδομάδα, φαίνεται ότι η ζωή του ασθενή σιγά σιγά επανέρχεται στον πριν την επέμβαση ρυθμό.
Επιθυμητή είναι η επιστροφή στην εργασία μετά την 12η βδομάδα, αλλά για νεαρούς άνδρες που δεν ασκούν βαριά εργασία ή ασκούν εργασία γραφείου είναι δυνατή η επιστροφή μετά την 8η βδομάδα.
Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνετε κατά τη διάρκεια της άσκησης:
Πρέπει
- Ο ρυθμός σας να είναι αργός και προοδευτικός.
- Οι ασκήσεις να είναι σε ρυθμό σταθερά προοδευτικό.
- Το ντύσιμό σας να είναι κατάλληλα ζεστό και άνετο.
- Προτιμήστε τις πρωινές πριν το μεσημέρι ώρες. Ασκηθείτε τουλάχιστον μία ώρα μετά από γεύμα.
Δεν πρέπει
- Αποφύγετε την άσκηση αν νιώθετε κουρασμένοι.
- Αποφύγετε την άσκηση αν νιώθετε ή είστε άρρωστοι.
- Αποφύγετε την άσκηση σε κακές καιρικές συνθήκες.
- Αποφύγετε την άσκηση αν νιώθετε ζάλη ή οποιασδήποτε φύσης πόνο.
Επιστροφή σε σπορ και χόμπυ
Κολύμπι
Τουλάχιστον μετά την 8η βδομάδα. Τα τραύματα σας πρέπει να έχουν επουλωθεί πλήρως, και ιδιαίτερα αυτό του στέρνου. Είναι προτιμότερο να κολυμπάτε αρχικά στα ρηχά και μετά να προχωρήσετε στα βαθιά, όσο και σε μεγαλύτερη απόσταση.
Κηπουρική
Η ενασχόληση με τον κήπο μπορεί να ξεκινήσει μετά την 6η εβδομάδα με ελαφρές εργασίες. Η πλήρης ενασχόληση πρέπει να ξεκινήσει μετά τον 3ο μήνα.
Κυνήγι
Μπορείτε να ξεκινήσετε το κυνήγι μετά τον 3ο μήνα. Η εκπυρσοκρότηση μπορεί να προκαλέσει την διάσπαση του στέρνου και να αποκτήσετε πολλά προβλήματα από αυτό.
Ποδήλατο
Στατικό ποδήλατο μπορείτε να ξεκινήσετε μετά τη 6η βδομάδα, πάντα με προσοχή ώστε να μην προκαλείτε τάση στο στέρνο σας και πονάτε.
Την κανονική ποδηλασία μπορείτε να την ξεκινήσετε τουλάχιστον μετά τον 3ο μήνα. Προσπαθήστε να μην προκαλείτε πίεση - τάση στο στέρνο σας. Ξεκινήστε σε περιοχές ευθείες χωρίς ανηφόρες και κατηφόρες και χωρίς κίνηση για να ελαχιστοποιήσετε την περίπτωση ατυχήματος ή απλά πτώσης. Σταδιακά και προοδευτικά μπορείτε να ξεκινήσετε και στις περιοχές αυτές και εφόσον νιώθετε άνετα και χωρίς πίεση ή πόνο.
Χορός
Είναι μία καταπληκτική μορφή άσκησης.
Ξεκινήστε μετά την 4η βδομάδα και φυσικά αν δεν νιώθετε πόνο.
Αντιπηκτική αγωγή
Όταν παίρνετε από του στόματος αντιπηκτικά δισκία (SINTROM η PANWARFIN) απαιτείται κανονικός εργαστηριακός έλεγχος που βασίζεται στον δείκτη InR. Αυτό το σύστημα έχει το πλεονέκτημα της εξομάλυνσης των διαφορών που παρατηρούνται στα διάφορα μικροβιολογικά εργαστήρια.
- Η λήψη αντιπηκτικών δισκίων πρέπει να είναι κανονική και σε σταθερή ώρα ώστε να μην υπάρχουν διακυμάνσεις.
- Το αντιπηκτικό παίρνεται μια φορά την ημέρα, το απόγευμα στις 6 η ώρα για να είναι δυνατή η αύξηση ή η μείωση της δόσης, ανάλογα με το αποτέλεσμα του εργαστηριακού ελέγχου του InR που έγινε ή θα γίνει το πρωί της ίδιας ημέρας.
- Για να πάρετε το αντιπηκτικό θα πρέπει να είστε νηστικός για 3 ώρες και μετά να φάτε μετά από 2 ώρες έτσι ώστε το χάπι να απορροφάται με τον ίδιο ρυθμό.
- Σε περίπτωση τροποποίησης της δόσης του αντιπηκτικού ακόμη και αν αυτή σας φαίνεται ασήμαντη, πρέπει να κάνετε τον εργαστηριακό σας έλεγχο σε συχνότερα διαστήματα.
- Μην αναβάλλετε ποτέ τον προγραμματισμένο σας εργαστηριακό έλεγχο. Αν αυτό σας είναι εντελώς αδύνατο, ενημερώστε τον γιατρό σας.
- Ξεχάσατε να πάρετε το δισκίο σας. ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΥΤΗ ΜΗΝ ΠΑΡΕΤΕ ΠΟΤΕ ΔΙΠΛΗ ΔΟΣΗ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ.
Επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας σε περίπτωση που:
- Εμφανίσετε αίμα από τη μύτη, ούλα, ούρα, κόπρανα ή εκχυμώσεις (μελανιές) αυτόματα ή μετά από μικροτραυματισμούς.
- Παρουσιάσετε πυρετό, εμέτους, διάρροιες, αλλεργία, δερματικό εξάνθημα.
- Χρειαστεί να πάρετε οποιοδήποτε επιπρόσθετο φάρμακο, αφού πολλά φάρμακα τροποποιούν την δράση του αντιπηκτικού προκαλώντας αύξηση του InR.
- Χρειαστεί να πάρετε άλλο φάρμακο και κυρίως αντιφλεγμονώδη αναλγητικά, υπνωτικά, ηρεμιστικά, υπακτικά ή διακόψετε κάποιο άλλο φάρμακο που παίρνατε.
Στην καθημερινή σας ζωή
- Πρέπει να είναι γνωστό στο οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον ότι λαμβάνετε αντιπηκτικά. Επιβάλλεται να έχετε μαζί με την ταυτότητά σας στο πορτοφόλι σας ένα σημείωμα με το όνομα και τη δόση του αντιπηκτικού που λαμβάνετε.
- Αποφεύγετε τον χειρισμό αντικειμένων που μπορεί να σας τραυματίσουν.
- Αποφεύγετε τα επικίνδυνα σπορ.
- Αποφεύγετε τις ενέσεις, τους βελονισμούς, τα τατουάζ και το πεντικιούρ.
- Η βιταμίνη Κ υπάρχει μόνο σε ενέσιμη μορφή (αμπούλες Kapavit) και είναι η ουσία που αδρανοποιεί τη δράση των αντιπηκτικών, έτσι ώστε η πηκτικότητα να επανέρχεται στο φυσιολογικό.
- Οι πλούσιες σε βιταμίνη Κ τροφές που ανταγωνίζονται τη δράση αντιπηκτικών δισκίων εφόσον περιλαμβάνονται στο διαιτολόγιο σας, πρέπει να είναι σε περιορισμένες ποσότητες και να καταναλώνονται με κανονικό ρυθμό και όχι περιστασιακά. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Κ είναι το καρότο, το μπρόκολο, το λάχανο, το κουνουπίδι, η ντομάτα, το αβοκάντο, το σπανάκι, το λαχανάκι Βρυξελλών, το μαρούλι, η σόγια, τα κάστανα, τα αμύγδαλα, η σοκολάτα, το χοιρινό συκώτι.
- Το κρασί ή τα άλλα οινοπνευματώδη ποτά πρέπει να έχουν πολύ περιορισμένη χρήση.
- Σε περιπτώσεις που πρέπει να πάρετε αναλγητικά προτιμήστε να πάρετε παρακεταμόλη (depon, apotel, lonarid).
- Σε περιπτώσεις που πρέπει να υποβληθείτε σε μια μικρή ή μεγάλη επέμβαση (πχ αφαίρεση δοντιών) θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό που πρόκειται να εκτελέσει την επέμβαση ότι λαμβάνετε αντιπηκτικά. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να διακόπτεται τα αντιπηκτικά για 4 ημέρες και να λαμβάνεται αντιπηκτικές ενέσεις τις οποίες θα συνταγογραφήσει ο χειρουργός γιατρός ή οδοντίατρος. Μετά την επέμβαση θα πρέπει να ξεκινήσετε τα αντιπηκτικά δισκία 24 ώρες μετά την επέμβαση, αλλά θα διακόψετε τις αντιπηκτικές ενέσεις όταν θα μετρηθεί θεραπευτικός χρόνος InR.
Υπολογισμός Κινδύνου Καρδιοχειρουργικής Επέμβασης
Ευρωπαϊκό Σκόρ
http://www.euroscore.org/calc.html
Αμερικανικό Πρότυπο